4º ENCONTRO (AUoT) de profesorado da Área de Urbanística e Ordenación do Territorio
A Coruña 26 e 27 de xaneiro de 2023.

¡Benvidos! Tras os tres frutíferos encontros anteriores celebrados en Madrid, Valladolid e Valencia –os dous últimos marcados polas difíciles condicións derivadas da pandemia, e con todo cun éxito indubidable- encamiñámonos cara ao 4º encontro que se celebrará na Coruña. Estas xornadas científicas, dirixidas principalmente a docentes e investigadores da área de Urbanística e Ordenación do Territorio, pretenden ser un foro de debate onde compartir experiencias, metodoloxía, investigacións e tamén preocupacións e inquedanzas. A extraordinaria acollida que tiveron as edicións anteriores evidencia a necesidade das mesmas.

Este cuarto encontro exponse como un punto de inflexión: por unha banda, unha recapitulación das achegas realizadas ata a data e por outro unha reflexión sobre os pasos para dar no futuro. Esta premisa de partida tróuxonos á memoria unha conversación entre Susang Sontang e Juan Goytisolo publicada o 22 de decembro de 2002 en “El País”, Cito a continuación un breve fragmento da mesma:

 “J.G. (…) a mi juicio, conviene distinguir entre lo actual y lo contemporáneo. Hoy se prefiere sin duda lo primero, es decir, un culto elemental hacia lo nuevo, entendiendo por lo nuevo lo más reciente. En mi caso, sin embargo, no percibo la mayor parte de lo actual como contemporáneo. (…)

S.S. Comparto plenamente esa distinción. Pero añadiría un matiz: al mismo tiempo se está generalizando un cierto desprecio hacia el rigor. (…) entienden la contestación de manera distinta a como nosotros la entendíamos. Parece como si para ellos, se limitase al hecho de tener una opinión. En realidad, la opinión es el enemigo del pensamiento. Todo el mundo puede tener opiniones, (…). Juan ha distinguido entre lo actual y lo contemporáneo. Yo quisiera subrayar también esta diferencia entre opinión y pensamiento.”

Pasaron 20 anos e estas reflexións, tan ben expresadas por Sontang e Goytisolo, teñen máis vixencia que nunca. O vertixinoso despregamento das canles de comunicación soportados pola rede supuxo un altofalante inmediato para todo tipo de pareceres que compiten por manterse sobre a onda da novidade sen ter que someterse a ningún filtro.  

Durante os últimos anos, unha marea de opinións puxo de actualidade algúns termos e conceptos que están desde fai moito no centro da discusión urbanística: sustentabilidade, hábitat, adaptación, medio ambiente, ecoloxía, paisaxe, etc. O abuso destas nocións conlevou una certa banalización das mesmas, “todo” é ecolóxico, sostible, e da paisaxe.  Non podo deixar de sentir a impresión de que, ao longo destes encontros, aceptamos a advertencia de Susan e Juan, e existe unha clara intención de recuperar o rigor do pensamento para comprometerse cos retos contemporáneos da área de urbanística e ordenación do territorio.

Para poñer en evidencia esta “impresión”, gustaríanos pedir aos autores dos relatorios que se presentaron nas diferentes mesas e debates celebradas con anterioridade, que nos fixeran chegar un texto, resumo do presentado nos “ENCONTROS AUoT” para editar unha publicación que pretende ser un compendio das contribucións realizadas ata a data. (jesus.conde@udc.es).

Outro aspecto que tentamos abordar é a colaboración con outras institucións públicas que tamén teñen moito que achegar ao pensamento urbanístico. Neste sentido, habemos de constatar a boa disposición e as ganas de colaborar demostradas. Expresar o agradecemento á Xunta de Galicia en concreto á Dirección Xeral de Ordenación do Territorio e Urbanismo, Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda e ao Museo de Belas Artes dá Coruña; e tamén á Autoridade Portuaria da Coruña, pois sen o seu apoio fose imposible a realización destes encontros.

Coa vista posta no que virá nos próximos anos, propuxemos unha variación no formato deste cuarto encontro introducindo unha tarde máis, concibida como unha serie de actividades paralelas que acompañan ao programa de carácter máis “oficial”. En primeiro lugar, unha visita ao Museo de Belas Artes, onde posteriormente celebrarase unha mesa redonda ao redor da obra de Manuel Gallego, coa proxección do documental “No Territorio da Arquitectura” (dirixido e realizado por Pablo Gallego). O xogo de palabras que suxire o propio título o reflexo con “a arquitectura do territorio” concepto tantas veces utilizado, centra a mesa de debate na relación entre estes dous termos e a necesaria relación transversal entre as disciplinas que conflúen na urbanística. Remataremos o día cunha cea nun local de hostalería próximo, que nos permitirá continuar a conversación dun modo máis informal.

A seguinte xornada do día 27 de xaneiro que se celebrará no Museo de Belas Artes da Coruña, organizarase en tres mesas: duas na mañá e unha na tarde. A primeira titulada “50 años de docencia e investigación urbanística”, clara homenaxe aos 50 anos da fundación da ETSAC que se conmemora no 2023, pon o acento no camiño percorrido; mentres que a segunda: “paisaje y emergencia climática: las ciudades portuarias como ejemplo” céntrase nalgúns dos máis perentorios retos que expón o futuro inmediato e que incumben á nosa área de modo imperativo.

Por último, reservamos a tarde para a mesa que debaterá sobre a evolución futura dos encontros de profesorado de urbanística AUoT, e as expectativas do colectivo, dando conta das diversas posibilidades exploradas durante este último ano polo grupo de traballo constituído para ese efecto, e que esperamos propicien un debate frutífero para seguir construíndo a senda iniciada ao longo destes catro ENCONTROS.

Agardámosvos cos brazos abertos,
Unha aperta 

Jesús Conde
Coordinador da Área de Urbanística e Ordenación do Territorio da UDC